Dünya Sağlık Örgütü'nün bugün yayınladığı bir rapora göre, dünya nüfusunun %99'udünya nüfusu hava soluyorDSÖ'nün hava kalitesi sınırlarını aşan bu durum sağlıklarını tehdit ediyor ve şehirlerde yaşayan insanlar sağlıksız seviyelerde ince partikül madde ve nitrojen dioksit soluyor; en çok etkilenenler ise düşük ve orta gelirli ülkelerdeki insanlar.
Raporda 117 ülkedeki 6.000'den fazla şehrin hava kalitesini izlediği belirtiliyor; bu rekor bir rakam.Dünya Sağlık Örgütü, fosil yakıtların kullanımının sınırlandırılmasının ve hava kirliliği seviyelerini azaltmak için diğer pratik önlemlerin alınmasının önemini vurgulamaktadır.
İnce partikül madde ve nitrojen dioksit
Azot dioksit yaygın bir kentsel kirleticidir ve partikül madde ve ozonun öncüsüdür.DSÖ Hava Kalitesi Veritabanının 2022 güncellemesi, ilk kez yıllık ortalama nitrojen dioksit (NO2) konsantrasyonlarının yer bazlı ölçümlerini sunuyor.Güncelleme ayrıca çapı 10 mikrona (PM10) veya 2,5 mikrona (PM2,5) eşit veya daha küçük olan partikül maddelerin ölçülmesini de içerir.Bu iki tür kirletici esas olarak fosil yakıtların yakılmasıyla ilgili insan faaliyetlerinden kaynaklanmaktadır.
Yeni hava kalitesi veri tabanı, yüzeydeki hava kirliliği maruziyetini kapsayan bugüne kadarki en kapsamlı veri tabanıdır.Yaklaşık 2.000 şehir/insan yerleşimi artık partikül madde, PM10 ve/veya için yer bazlı izleme verilerini kaydediyorPM2.5Son güncellemeyle karşılaştırıldığında.Bu, veritabanının kullanıma sunulduğu 2011 yılından bu yana rapor sayısında neredeyse altı kat artışa işaret ediyor.
Aynı zamanda, hava kirliliğinin insan vücuduna verdiği zarara ilişkin kanıt temeli hızla artıyor ve birçok hava kirleticisinin çok düşük seviyelerde bile ciddi zararlara neden olabileceğini gösteren kanıtlar var.
Partikül madde, özellikle PM2.5, akciğerlerin derinliklerine nüfuz edebilir ve kan dolaşımına girerek kardiyovasküler, serebrovasküler (felç) ve solunum sistemlerini etkileyebilir.Yeni kanıtlar, partikül maddenin diğer organları etkileyebileceğini ve ayrıca başka hastalıklara da neden olabileceğini öne sürüyor.
Çalışmalar, nitrojen dioksitin solunum yolu hastalıklarıyla, özellikle de astımla ilişkili olduğunu, bunun da solunum semptomlarına (öksürük, hırıltı veya nefes almada zorluk gibi), hastaneye yatışlara ve acil servis ziyaretlerine yol açtığını göstermiştir.
DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, "Yüksek fosil yakıt fiyatları, enerji güvenliği ve hava kirliliği ile iklim değişikliğinden oluşan ikiz sağlık sorunlarıyla mücadelenin aciliyeti, fosil yakıtlara daha az bağımlı bir dünyanın inşasını hızlandırma ihtiyacının altını çiziyor" dedi.
İyileştirmeye yönelik önlemlerhava kalitesive sağlık
Hava kalitesini iyileştirmeye yönelik önlemlerin alınması için hızlı ve yoğun eylem çağrısında bulunanlar.Örneğin, en son DSÖ hava kalitesi yönergelerine uygun olarak ulusal hava kalitesi standartlarını kabul edin veya revize edin ve uygulayın;Yemek pişirme, ısıtma ve aydınlatma için temiz ev enerjisine geçişin desteklenmesi;Güvenli ve uygun fiyatlı toplu taşıma sistemleri ile yaya ve bisiklet dostu ağlar oluşturmak;Daha katı araç emisyonları ve verimlilik standartlarının uygulanması;Araçların zorunlu muayenesi ve bakımı;Enerji tasarruflu konut ve enerji üretimine yatırım yapmak;Endüstriyel ve belediye atık yönetiminin iyileştirilmesi;Tarımsal atıkların yakılması, orman yangınları ve odun kömürü üretimi gibi tarımsal ormancılık faaliyetlerinin azaltılması.
Çoğu şehirde nitrojen dioksit sorunu var
Raporda, hava kalitesini izleyen 117 ülkeden yüksek gelirli ülkelerdeki şehirlerin yüzde 17'sinin hava kalitesinin, DSÖ'nün PM2,5 veya PM10 hava kalitesi yönergelerinin altında olduğu belirtiliyor.Düşük ve orta gelirli ülkelerde şehirlerin %1'inden azı, hava kalitesi açısından DSÖ'nün önerdiği eşikleri karşılıyor.
Küresel olarak, düşük ve orta gelirli ülkeler, küresel ortalamayla karşılaştırıldığında sağlıksız seviyelerde partikül maddeye daha fazla maruz kalıyor, ancak NO2 kalıpları farklı, bu da yüksek ve düşük gelirli ülkeler ile orta gelirli ülkeler arasında daha az fark olduğunu gösteriyor.
İyileştirilmiş izleme ihtiyacı
Avrupa ve bir dereceye kadar Kuzey Amerika, en kapsamlı hava kalitesi verilerine sahip bölgeler olmaya devam ediyor.PM2.5 ölçümleri birçok düşük ve orta gelirli ülkede hâlâ mevcut olmasa da, 2018'deki son veri tabanı güncellemesi ile bu güncelleme arasında önemli ölçüde iyileşme sağlandı ve bu ülkelerdeki 1.500 insan yerleşimi daha hava kalitesini izliyor.
Gönderim zamanı: Ağu-24-2023